SpaceX narxi qancha? Kompaniyaning 77 dollarlik aksiyalarini qanday sotib olish mumkin?

SpaceX ning haqiqiy qiymatini topish biroz qiyin, chunki u xususiy kompaniya. Taxminlarga koʻra, SpaceX, Bytedance (TikTok)dan keyin dunyodagi ikkinchi eng qimmat xususiy kompaniya hisoblanadi.

SpaceXʼning soʻnggi moliyalashtirish bosqichi 2022-yil may oyida boʻlib oʻtdi va taxminan 1,7 milliard dollar yangi mablagʻ jalb qilgan. Dekabr oyida SpaceX insayderlarga aksiyalarni 77 dollardan sotishga ruxsat bergani haqida xabar berib, umumiy qiymatini 140 milliard dollarga yetkazgan (raqamlarspaceexplored.comsaytidan olindi).

CNBC maʼlumotlariga koʻra, kosmik kompaniya qoʻshimcha moliyalashtirish uchun 750 million dollar izlagan. Qabul qilingan elektron pochta xabarlarida SpaceX kompaniyasining qiymati kamida 137 milliard dollar ekanligi aytilgan.

Ushbu narx kompaniyani Boeing va Lockheed Martin (SpaceXʼning eng katta raqobatchisi United Launch Alliance egalari) kabi boshqa mudofaa kompaniyalari bilan tenglashtiradi. Ikki kompaniya daromadlari juda xilma-xil boʻlib, ular havo yoʻllari orqali harakatni taʼminlasa, SpaceX raketa va sunʼiy yoʻldosh xizmatlariga ega.

Kelgusida SpaceX bahosiga taʼsir qilishi mumkin boʻlgan eng muhim omil bu Starship va Starlink boʻladi. Ushbu ikkita dastur kompaniyaga katta boylik olib kelishi mumkin, bu esa SpaceXʼga telekommunikatsiya va transport sohalarida yetakchi boʻlishga imkon beradi.

Bu ikki loyiha SpaceX qiymatiga qancha qoʻshishi hozircha nomaʼlum, biroq baʼzi hisob-kitoblarga koʻra, u trillion dollarga yaqinroq.

SpaceX internet-guruhi boʻlgan Starlink beta-versiyasidan chiqdi va hozirda butun dunyo boʻylab 100 000 dan ortiq foydalanuvchilarga xizmat koʻrsatmoqda. Kelajakda uning ham tijorat, ham korporativ foydalanuvchilari soni oʻsishi kutilmoqda. Starlink Ukrainada ham katta yutuqlarga erishdi.

Forbes 2025-yilga borib Starlink jami internet foydalanuvchilarining 2,3 foizini, taxminan 5,6 millionni qamrab olishini va bunda ulushi 31,1 milliard dollarga yetishini bashoratqilmoqda.

SpaceXʼning omega-raketasi boʻlgan Starship kosmik kemasi esa Janubiy Texasda hali ham ishlab chiqilmoqda. Starshipʼning maqsadi SpaceXʼning Marsni zabt etish missiyasini amalga oshirishdan iborat. 

Biroq, Starship hozircha uchishga tayyor emas.

Albatta, SpaceXʼni ishga tushirish juda qiyin va katta mablagʻ talab qiladi.

SpaceX aksiyalari barcha uchun ochiq emas, chunki barcha aksiyalar kooperatsiyalar oʻrtasida xususiy ravishda sotib olinadi va sotiladi. Biroq, SpaceX bosh direktori Ilon Mask Marsning zabt etilishi taʼminlaganidan keyin kompaniya aksiyalarini barcha uchun ochishini aytdi. Bu kompaniya maqsadiga daromadni oshirishdan xavotirda boʻlgan investorlar taʼsir qilmasligini taʼminlaydi.

Aytish joizki, Starlink yaqin kelajakda barcha uchun ochiq kompaniya boʻlishi ehtimoli yuqori. Mask ham, SpaceX prezidenti Gvin Shotuell ham Starlink kelajakda alohida IPOda chiqarilishi mumkinligini aytishdi. Biroq, Mask kompaniya daromadi aniq boʻlmaguncha va ishlab chiqarish xarajatlari kamaymaguncha bunday qilmaydi.

Bungacha Giglink.uz 20 yil oldin Apple 1 000 dollarlik aksiyasini sotib olinganida, hozir qancha daromadga erishish mumkin bo‘lishini hisoblab chiqqan edi.