SpaceX effekti: muvaffaqiyatsizlikdan yasalgan omadli piar

Kemaning uchirilishi va uning qulashini 9,5 million kishi jonli tomosha qildi. Odamlarni Marsga yuboradigan raketa 38 kilometr balandlikda parchalanib ketdi, biroq Ilon Mask uni mahorat bilan “muvaffaqiyatli muvaffaqiyatsizlik” deb atadi.

Mask raketasi ikki qismdan iborat — 33 ta raketa dvigateliga ega birinchisi SuperHeavy va ikkinchisi Starship deb nomlanadi — aynan u kelgusida Oyga 100 tonnagacha foydali yuk joʻnatishi kerak edi.

Baxtsiz hodisa ikkinchi bosqich birinchisidan uzilishi kerak boʻlgan vaqtda — raketa uchirilganining toʻrtinchi daqiqasida sodir boʻldi. Nomaʼlum sabablarga koʻra kosmik kema nazoratsiz aylanishga oʻtdi va parchalanib ketdi. SpaceX matbuot xizmati buni “rejadan tashqari tezkor qismlarga ajratish” deb atadi.

Dastlab butun parvoz 3 emas, balki 90 daqiqa davom etishi rejalashtirilgan edi — birinchi qismi ajralgach yerga yoyilishi, ikkinchisi esa dengiz platformasida oʻtishi kerak edi. Ammo shunga qaramay, SpaceX bosh direktori Ilon Mask sinov parvozini muvaffaqiyatli deb atadi. Uning soʻzlariga koʻra, raketaning yerdan muvaffaqiyatli koʻtarilish ehtimoli 50% ni tashkil etgan, shuning uchun raketa maydonchasidan koʻtarilishining oʻzi uni quvontirgan.

Raketa portlaganidan soʻng SpaceX muhandislari birdan boshlarini changallash va xafa boʻlishga tushmadi. SpaceX integratsiya boʻyicha bosh muhandisi Jon Inspruker translyatsiya paytida shunday dedi: “Bu Starship'ning birinchi sinov parvozi va uning maqsadi maʼlumotlarni toʻplash hamda yangi ishga tushirishga tayyorgarlik koʻrish uchun maydonni tozalash edi. Biz hech qachon aniq nima boʻlishini bilmaymiz. Ammo vaʼda qilganimizdek, hayajon kafolatlangan. Starship esa biz kutgan narsamizni ajoyib tarzda taqdim etdi”.

Rasmiy veb-saytda uchirishdan keyin SpaceX kompaniyasining quyidagi soʻzlari qoldirilgan:

Shuningdek, kompaniya vakillarining soʻzlariga koʻra, shtab-kvartira raketa dvigatelidagi muammolarni qayd etganidan soʻng, topshiriqni bajarish va kemani yoʻq qilish buyrugʻi berilgan.

SpaceX faoliyati davomida koʻplab muvaffaqiyatsizliklarga duch kelgan. Ammo kompaniya rahbariyati ularni saboq olish va muhim tajriba toʻplash boʻlgan voqealar sifatida qabul qilishni oʻrgandi.

Koʻplab kompaniyalar faqat yangi loyihalar va muvaffaqiyatlar haqida gapirishga odatlanib, muvaffaqiyatsizliklarni yashiradi. Biroq, muvaffaqiyatsizliklar va ulardan olingan saboqlarni taʼkidlash biznesning ishonchliligini oshirishi va kompaniyani bozordagi raqobatchilaridan ajratib qoʻyishi mumkinligini ham unutmaslik lozim.