Smartfoningizga buzib kirilganini qanday bilish mumkin? Kiberekspert izohi
Qoʻlimizdagi mobil qurilma qanchalik xavfdan holi yoki xakerlik hujumiga uchraganligini doim ham bilmaymiz.
Buning ustiga, har kuni salkam 20-30 hattoki koʻproq internet manbalariga kiramiz, yangi ilova yuklaymiz, yoki koʻchada biror Wi-Fi tarmogʻidan foydalanamiz. Mazkur holatlarning har biri kiberhujum uchun yetarlicha “yoʻl ochib” berishi mumkin.
Kibermutaxassis Sergey Vakulin smartfonning xakerlik hujumiga uchragandagi holati toʻgʻrisida RIAMO’ga bergan intervyusida soʻzlab berdi.
Uning aytishicha, xakerlik hujumiga uchragan smartfon birinchi navbatda qiziydi, yaʼni qurilma harorati odatdagidan yuqori boʻladi.
Agar gadjetingiz issiq boʻlsa, “smartfonimda ortiqcha oʻyin, ilovalar yoʻqku, xotirasi ham toʻlmagan”, deb oʻylashga shoshilmang* — bu aynan yuqorida keltirilgan sabab bilan bogʻliq boʻlishi mumkin. Shuningdek, ekranning yuqori qismida paydo boʻlgan audioyozuv yoki kamera belgisi smartfoningizga hujum boʻlganidan dalolat beradi.
“Agar ekran yuqorisida kamera yoki diktofon belgisi paydo boʻlaversa, shu zahotiyoq sozlamagalarga kirib kamera va mikrofondan foydalanishga ruxsat berilgan ilovalardan ruxsatni olib tashlang.”, deb tushuntirdi Vakulin.
Uning qoʻshimcha qilishicha, mazkur belgilar odatda barcha Android va iOS qurilmalarida bor: kamera yonganda qizil, mikrofondan foydalanganda esa yashil nuqtacha yonadi.
*Maʼlumot uchun, odatda telefon xotirasi turli oʻyin, ilova va fayllar bilan toʻlib ketganida ham qurilma qiziy boshlaydi. Yoki u noto‘g‘ri quvvat olayotganida qizishi mumkin.